Heinz Rühmann
Heinz Rühmann | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Heinz Wilhelm Rühmann 07 Mart 1902 Berg (Stanberger See), Almanya |
| Ölüm | 3 Ekim 1994 (92 yaşında) |
| Milliyet |  Almanya |
| Meslek | tiyatro ve sinema oyuncusu, yönetmen, prodüktör. |
| Etkin yıllar | 1926-1993 |
| İmza | |
 | |
Heinz Wilhelm Rühmann (d. 7 Mart 1902, Essen - ö. 3 Ekim 1994, Berg-Aufkirchen am Starnberger See) Alman Sinema oyuncusu.
Rühmann Almanya'nın, 20.yüzyıldaki en tanınmış ve başarılı sinema sanatçılarından birisidir. Genelde komedi rollerini oynayan Heinz Rühmann, 1944 yılında çevrilen Die Feuerzangenbowle filmindeki Hans Pfeiffer rolü ile meşhur oldu. İleriki yıllarda, 1956 yılında çevrilen Der Hauptmann von Köpenick rolünde olduğu gibi karakter rollerinde de oynadı.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Çocukluk ve gençliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Heinz Rühmann 1902 yılında Essen'de doğdu. Anne ve babası bugün Heinz Rühmann Platz olarak anılan meydandaki Gar restoranını işletiyorlardı. Rühmann beş yaşlarında iken, kendi deyimi ile, ilk gösterisini restoran müşterilerine burada sunmuştu. Sürekli müşterilerini memnun etmek için babası Hermann Rühmann oğlunu her akşam yatağından alır ve ona barın önünde şiir okuturdu. Rühmann rolünü, ondan beklendiği gibi, oynar ve izleyicilerin alkışlarından keyif alırdı.[1] Restoran işleri iyi gidince Rühmann'lar, 1913 yılında, yeni açılan Hotel Handelshof'u kafe, restoran, şarap salonu ve birçok dükkânla birlikte devralabilmişlerdi.[2] Aynı yılın sonunda, mali sıkıntılar ortaya çıkınca, iflasa başvurdular. Bunun sonucunda ebeveynlerin evliliğinde sorunlar başlayınca, Rühmannlar 1915 yılının Mart ayında boşandılar. Babası, kısa bir süre sonra, büyük bir ihtimalle, intihar ettiği Berlin'e taşındı. Ölüm sebebi açıklığa kavuşmadı.[3]
Bayan Rühmann ve çocukları 1916 yılında Münih'e taşınırlar. Üç çocuğu dul maaşı ile geçindirmek çok zordu. Heinz Rühmann oyuncu olmak istiyor ve annesi de onu destekliyordu. Oyunculuk dersleri almak için Münih Ulusal Tiyatrosu'ndan Friedrich Basil'e başvuran Rühmann, ikinci hamlede kabul edilir.
Kariyerinde İlk yıllar
[değiştir | kaynağı değiştir]Derslere başladıktan yaklaşık altı ay sonra, Breslau'da iki tiyatroyu yöneten Richard Gortner'in dikkatini çeken Rühmann, 80 Mark aylıkla iki tiyatroda da oynama teklifi alır. Derslerin tehlikeye gireceğine inanan Basil karşı çıksa da, Gortner onu ikna eder. İlk gösterisinde umduğu başarıyı bulamaz. Bir yıl sonra Gortner tiyatro müdürlüğünü Paul Barnay'a devrettiğinde Heinz Rühmann kadro dışı bırakılır. Bu esnada Residenztheater Hannover'den gelen teklifi kabul eder. Burada da sorunlar ortaya çıkar. Rühmann çok genç ve küçük olduğu için her rolde oynayamıyordu. Bu sorunu nasıl aşacağını düşünürken 1922 yılında tiyatro kapandı. Bremen'de işe başlayan Rühmann'a Der Mustergatte oyununda başrol verildi. Bu rol onun tipine ve davranışlarına çok uygun bir roldü ve bu rolle çok büyük bir başarı elde etti. Rühmann bu oyunda, otuz yıl içerisinde, iki bin kez sahneye çıktı. 1937 yılında, aynı isimle, filme de çekilen oyun, sinemada gişe hasılat rekoru kırdı.[4] Yönetimle ters düşen sanatçı aynı yılın Aralık ayında tiyatrodan istifa ederek ayrıldı.
Bavyera Kültür Bakanlığı'nın kurduğu bir turne tiyatrosuna sözleşmeli olarak girdi. Birkaç ay burada çalıştıktan sonra Münih Oda Tiyatrosu'ndan aldığı bir teklife evet diyerek, bu tiyatroda işe başladı. İlk film teklifini de burada çalışırken aldı. Sessiz bir film olan Das deutsche Mutterherz filminde istemeye istemeye oynadı. On günlük çekim karşılığında 500 Mark kazandı.
9 Ağustos 1924 tarihinde turne tiyatrosunda çalışırken tanıdığı oyuncu, rejisör Maria Bernheim ile evlendi.
Sinemadaki kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]1920'li yılların sonunda Heinz Rühmann başarılı bir tiyatro oyuncusu olmuştu. Der Mustergatte oyununun başarısı devam ediyordu. Bunun yanı sıra Charleys Tante oyununda da başrol oynuyordu ve çok iyi eleştiriler alıyordu. İlk sesli filmini 1930 yılında çevirdi. Die Drei von der Tankstelle filminde 3 kişi ile başrolü paylaştı. Film 4,3 milyon Mark hasılat ile sezonun en başarılı filmi oldu. Rühmann artık tüm Almanya'da tanınıyordu.
İkinci sesli filmi Einbrecher'den sonra Der Mann, der seinen Mörder sucht filmi ile ilk başrolünü aldı ve ücreti ikiye katlandı. Ekonomik olarak güçlenmişti. Artık gençlik hayalini gerçekleştirebilirdi. Önce pilot lisansı aldı, sonra da bir uçak satın aldı.
1932 yılında Rühmann kariyerinin doruk noktasındaydı. Ufa ile sürekli bir kontrat yaptı ve böylece Alman İmparatorluğu'nun en yüksek ücretli oyuncusu oldu.[5]
Nasyonal sosyalizm dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]1933 yılında nasyonal sosyalistler işbaşına geldiğinde Rühmann Alman politikası üzerine hiç konuşmadı; ama mümkün olduğunca tarafsız kalmaya çalıştı. 1938 yılında Yahudi olan karısı Maria Bernheim'den boşandı. Kendi kariyerini garanti altına almak için boşandığı söylense de, evlilik zaten iyi gitmiyordu. Maria Bernheim, İsveçli bir oyuncu ile evlenerek, 2. Dünya Savaşı'ndan önce Stockholm'e giderek Holokost'tan, toplama kamplarına gönderilmekten kurtuldu. Bu evliliği Bernheim'i kurtarmak için Heinz rühmann'ın ayarladığı söylenir. .[6] 1939 yılında evlendiği ikinci hanımı Viyanalı oyuncu Hertha Feiler'in dedesinin Yahudi olması da Rühmann'ın nazilerin kültür bürokratlarıyla sorun yaşamasına neden oldu. Özel izinle bu sorun çözüldü. Rühmann tarafsız oyunculuğunu nazilerin hakim olduğu zamanın tamamında korudu. 1942 yılında tek çocukları Heinzpeter Rühmann dünyaya geldi.
Heinz Rühmann Anne Frank'ın en sevdiği sanatçıydı. Amsterdam'da saklandığı evin duvarlarını Rühmann'ın resimleri süslüyordu.
Rühmann izleyicilerin gözünde hiçbir zaman nasyonal sosyalistlerin adamı olarak görülmedi.
1940 baharında Almanlar Danimarka ve Norveç'e girdiğinde, nazilerin destekçisi ve kışkırtıcı olarak görülmekten korkan Rühmannlar, Danimarka'daki sanatçı arkadaşlarına, böyle bir durum olmadığını anlatan sayısız mektup yazmışlardı.[7]
Heinz Rühmann devlet sanatçısı olduğu için askere alınmadı. Sadece bir askerî uçuş eğitim merkezinde temel eğitim aldı. Rejim için oyuncu olarak kalması asker olmasından daha önemliydi. Ağustos 1944 yılında vazgeçilmez sanatçılar listesine alındı.[8]
Savaş sonrası yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Rühmann otobiyografisinde, savaşın sonunda, Mayıs 1945'te Rus subaylarının, Alman filminin yeniden tesisi ile ilgili olarak kendisi ile temas kurduklarını açıklar.[9] 2001 yılında, Rühmann'ın, Gruppe Ulbricht ile de, danışmanlık düzeyinde bir ilişkisinin olduğu ortaya çıkar.[10]
28 Mart 1946'da nazilikten arındırma olarak adlandırılan girişim sonucu, "Bay Rühmann'ın sanatsal faaliyetlerine devam etmesinde bir sakınca yoktur" kararı çıktı.[11] O zamana kadar sahneye çıkma yasağı vardı sanatçının. Aynı yılın Temmuz ayında Rühmann tiyatro yapmak için başvurdu. İzin aldıktan sonra da küçük bir grupla turneye çıktı.
-
Heinz Rühmann, Çizim: Hans Pfannmüller (1956) -
Heinz Rühmann, Çizim: Günter Rittner (1968)
1947 yılında, birçok başarısız girişimlerden sonra 1953 yılında iflas eden Comedia film şirketini kurdu. Rejisör Helmut Käutner'in yardımı ile film piyasasına dönen Rühmann önce Keine Angst vor großen Tieren (1953) filmini çevirdi. Sonra da trajikomik bir film olan Der Hauptmann von Köpenick (1956) filmi ile 1957 yılında Alman Filmkritik ödülünü aldı. Sonraki yıllarda Heinz Rühmann birçok filmde rol alarak, eski başarısını yakaladı.
1966 yılında Alman Federal Büyük Liyakat Nişanı'nı aldı.
Bu arada tiyatro ile olan ilişkisini de hiç kesmeyen Rühmann, Münchner Kammerspiele'de, Godot'yu Beklerken oyununda rol aldı. 1960 -62 yılları arasında Rühmann Viyana Burgtheater bünyesinde çalıştı. Viyana Akademietheater ve Viyana Staatsoper'da oyunlar oynadı.
1970 yılında eşi Hertha Feiler öldü. 1974 yılında üçüncü eşi Hertha Droemer ile evlendi.
Son yıllarında televizyon programları, şiir okumaları yaptı. 1982 yılında otobiyografisi Das war's yayınlandı. 1992 yılında 90. doğumgününde televizyonlarda özel program yayınlandı.
Televizyona son çıkışı 12 Ekim 1993 yılında Thomas Gottschalk'ın sunduğu Wetten, dass..? programı idi. İzleyicilerin dakikalarca süren alkışı onu programda ağlatmıştı.
3 Ekim 1994 tarihinde Berg (Starnberger See), Aufkirchen'de öldü. Bir gün sonra da, kendi isteği üzerine, yakıldı ve külleri 30 Ekim 1994 tarihinde Aufkirchen'deki mezarına gömüldü.[12]
Filmografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Oyuncu
[değiştir | kaynağı değiştir]
Sessiz filmler[değiştir | kaynağı değiştir]
Sesli filmler[değiştir | kaynağı değiştir]
|
|
Prodüktör[değiştir | kaynağı değiştir]
|
Rejisör[değiştir | kaynağı değiştir]
|
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Vgl. Greulich, Anja/Knopp, Guido: Heinz Rühmann. in: Knopp, Guido (Hrsg.): Hitlers nützliche Idole, C. Bertelsmann Verlag, 1. Aufl., München 2007, ISBN 3-570-00835-5, S. 19.
- ^ Vgl. Rühmann, Heinz: Das war’s – Erinnerungen, Ullstein Verlag, 1. Aufl., Berlin, Frankfurt/M., Wien 1982, S. 23.
- ^ Vgl. Greulich, Anja/Knopp, Guido: Heinz Rühmann. in: Knopp, Guido (Hrsg.): Hitlers nützliche Idole. C. Bertelsmann Verlag, 1. Aufl., München 2007, ISBN 3-570-00835-5, S. 14 ff.
- ^ Vgl. Greulich, Anja/Knopp, Guido: Heinz Rühmann. in: Knopp, Guido (Hrsg.): Hitlers nützliche Idole. C. Bertelsmann Verlag, 1. Aufl., München 2007, ISBN 3-570-00835-5, S. 25 f.
- ^ Vgl. Greulich, Anja/Knopp, Guido: Heinz Rühmann. in: Knopp, Guido (Hrsg.): Hitlers nützliche Idole, C. Bertelsmann Verlag, 1. Aufl., München 2007, ISBN 3-570-00835-5, S. 14 ff.
- ^ Vgl. Franz Josef Görtz / Hans Sarkowicz: Heinz Rühmann, 1902-1994. Der Schauspieler und sein Jahrhundert. 2001 S.193.
- ^ Torsten Körner: Ein guter Freund: Heinz Rühmann. Aufbau-Verlag, Berlin 2003, ISBN 3-7466-1925-4, S.209.
- ^ vgl. Ernst Klee: Das Kulturlexikon zum Dritten Reich. Wer war was vor und nach 1945. S. Fischer, Frankfurt am Main 2007, S. 502.
- ^ Heinz Rühmann: Das war’s. Erinnerungen. Ullstein, Berlin 1994, ISBN 3-548-20521-6.
- ^ Franz Josef Görtz: Die Akte Heinz Rühmann. Der legendäre Komödiant war einer von Hitlers Lieblingsschauspielern – und später Berater Walter Ulbrichts vor Gründung der DDR. (Heinz Rühmann Dosyası. Efsane güldürü ustası, Hitler'in en sevdiği sanatçıydı ve sonra da Doğu Almanya kurulmadan önce, Walter Ulbrichts'in danışmanı oldu. Kostenpflichtiges Archiv der Frankfurter Allgemeinen Sonntagszeitung 4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. vom 14. Oktober 2001 Unter Suchbegriff „Die Akte Heinz Rühmann“ eingeben.
- ^ Torsten Körner: Ein guter Freund: Heinz Rühmann. Aufbau-Verlag, Berlin 2003, ISBN 3-7466-1925-4, S. 276.
- ^ knerger.de: Heinz Rühmann'ın mezarı 3 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
